Σταυροαναστάσιμη βιοτή ή της μετανοίας το θαύμα. Οσία Μαρία η Αιγυπτία.

Του Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Το μυστήριο του θανάτου είναι ένα γεγονός που πάντοτε απασχολούσε τον άνθρωπο. Πολλά κείμενα έχουν γραφεί και αρκετές ερμηνείες έχουν δοθεί από διάφορες θρησκείες, αλλά και από στοχαστές και φιλοσόφους γύρω από το θέμα αυτό. Ένα είναι σίγουρο, όπως πολύ εύστοχα έχει λεχθεί, ότι ο θάνατος είναι ο μεγαλύτερος δημοκράτης. Και αυτό γιατί δεν κάνει διακρίσεις και μπροστά του είμαστε όλοι ίσοι. Σε ένα τροπάριο της Ακολουθίας της κηδείας τονίζεται αυτή η αλήθεια. “Άρα τις εστι, βασιλεύς ή στρατιώτης ή πλούσιος ή πένης ή δίκαιος ή αμαρτωλός;”.

Ο θάνατος πάντοτε προκαλούσε δέος και τρόμο. Οι αρχαίοι φιλόσοφοι θεωρούσαν τον θάνατο σαν κάτι το φοβερό. Ο Αριστοτέλης έλεγε: “ο θάνατος φοβερώτατον”. Στον Χριστιανισμό βλέπουμε μια άλλη αντιμετώπιση. Οι άγιοι δεν τον φοβούνται, αλλά τον θεωρούν κέρδος· “εμοί γαρ το ζήν Χριστός και το αποθανείν κέρδος”. (Απόστολος Παύλος). Και τον βλέπουν έτσι, διότι με τον θάνατον δεν διακόπτεται η ζωή και τα αγαθά της βασιλείας του Θεού, που από αυτή την ζωή προγεύονται, αλλά θα τα απολαύσουν κατά τρόπο τελειότερο.

Ο θάνατος, που δεν είναι δημιούργημα του Θεού, αλλά αποτέλεσμα της αμαρτίας, καταργήθηκε με τον Σταυρό και την Ανάσταση του Χριστού. “Ο τον Άδην σκυλεύσας και τον θάνατον καταργήσας τη Αναστάσει σου Χριστέ” (στιχηρόν των αίνων, ήχου δ’). Και όσοι βιώνουν την κατά Χριστόν ζωή τον νικούν και τον υπερβαίνουν στα όρια της προσωπικής τους ζωής.

Για μας τους Ορθοδόξους Χριστιανούς η Ανάσταση είναι η πιο λαμπρή γιορτή. Την πανηγυρίζουμε, την ψάλλουμε, αλλά και την τραγουδούμε σε όλους τους τόνους. Όλα τα ρωμαίϊκα τραγούδια είναι βγαλμένα μέσα από την ψυχή του λαού μας που βιώνει αυτή την παράδοση, γι’ αυτό μιλούν για αγάπη και για θάνατο. Και αυτό, γιατί η αυθεντική αγάπη είναι θυσία και σταυρός, δηλαδή θάνατος, αλλά ταυτόχρονα και υπέρβαση του θανάτου, αληθινή ζωή.

Η γεύση όμως αυτής της ζωής, περνάει μέσα από την βίωση της αληθινής μετάνοιας. Μέσα από το πένθος και το κλάμα για τις πτώσεις και τις αμαρτίες μας. Η οσία Μαρία η Αιγυπτία με την μετάνοια κατόρθωσε να ξεφύγη από την παρά φύσιν ζωή της αμαρτίας και στην συνέχεια να υπερβή και αυτή την φύση και να φθάση στο υπέρ φύσιν. Είναι γνωστή η ζωή της. Ήταν επίσημη πόρνη της Αλεξάνδρειας και παρέσυρε πολλούς στην αμαρτία. Κάποτε βρέθηκε στα Ιεροσόλυμα την εορτή της υψώσεως του τιμίου Σταυρού και θέλησε από περιέργεια να μπή και αυτή στον Ναό. Όταν όμως πλησίασε στην είσοδο, δεν μπορούσε να εισέλθη σαν να υπήρχε κάποιο αόρατο τείχος που την εμπόδιζε. Δοκίμασε επανηλειμμένως, αλλά στάθηκε αδύνατο. Έβλεπε τους άλλους να περνούν δίπλα της και να εισέρχονται και τότε σαν να φωτίστηκε ο νούς της και κατάλαβε. Παρακάλεσε την Παναγία να της επιτρέψη να εισέλθη, ενώ ταυτόχρονα υποσχέθηκε ότι θα αλλάξη ζωή. Πράγματι, τήρησε την υπόσχεσή της και πήγε στην έρημο του Ιορδάνου όπου έζησε με πολλές στερήσεις και με εγκράτεια. Δεκαεπτά χρόνια έζησε στην αμαρτία, δεκαεπτά χρόνια ταλαιπωρήθηκε από τον διάβολο και τις επαναστάσεις της σάρκας. Μετά σταμάτησε ο πόλεμος και άρχισε να ανεβαίνη πνευματικά. Έφθασε στην απάθεια και το πρόσωπό της έλαμπε. Ο άγιος Ζωσιμάς, που πήγε για να την κοινωνήση προς το τέλος της ζωής της, έμεινε έκθαμβος από το θέαμα. Έβλεπε ένα πρόσωπο φωτεινό, αγγελικό. Έβλεπε έναν άνθρωπο, που βίωνε την νίκη εναντίον του θανάτου και την προσωπική του ανάσταση.

Η αυθεντική μετάνοια, που συνδέεται με την προσπάθεια για την απελευθέρωση από τα πάθη είναι σταυρός. Σύμφωνα με την Ορθόδοξη διδασκαλία υπάρχουν τρεις σταυροί. Ο πρώτος είναι τα διάφορα δυσάρεστα περιστατικά της ζωής, οι πειρασμοί και οι θλίψεις. Ο δεύτερος είναι ο αγώνας για την μεταμόρφωση των παθών και ο τρίτος η θεωρία του Θεού, που είναι γεύση της όντως ζωής.

Ο εορτασμός του αληθινού Πάσχα, επομένως, δεν γίνεται με εξωτερικά σχήματα και γεγονότα, που και αυτά χρειάζονται, αλλά κυρίως με την ένταση της εσωτερικής ζωής και την αληθινή μετάνοια. Η μεγάλη Τεσσαρακοστή, που προηγείται, μας βοηθά πολύ σε αυτό. Άλλωστε αυτό τον σκοπό έχει. Με τις κατανυκτικές ακολουθίες, την νηστεία και την όλη ατμόσφαιρά της ενισχύει την προσπάθεια για εντονότερη πνευματική ζωή, για περισσότερη προσευχή, για σταύρωση της σάρκας, δηλαδή του σαρκικού φρονήματος και κάθαρση από τα πάθη. “Καθαρθώμεν τας αισθήσεις και οψόμεθα τω απροσίτω φωτί της αναστάσεως Χριστόν εξαστράπτοντα και χαίρετε φάσκοντα”.

Η λέξη Πάσχα είναι εβραϊκή και σημαίνει διάβαση. Οι Ισραηλίτες γιόρταζαν την κατά τρόπο θαυμαστό διάβαση της ερυθράς θαλάσσης. Ο νέος Ισραήλ της Χάριτος, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, γιορτάζουμε την διάβαση “εκ του θανάτου εις την ζωήν”. Μακάρι να γίνη προσωπικό μας βίωμα ο νικητήριος παιάνας, το “Χριστός Ανέστη”.